Þó að halli að hausti

höfum ekki í nausti
sálarfley með seglum og rá.
Saman skulum syngja hátt
sól þó lækki og dimmi nátt.
Senn þó ljúki sumrinu bjarta
samt við hlýju geymum í hjarta.
Ljúfir tónar lífga upp sál
líkt og vermi geislabál. JG

Jói í Stapa tók þátt í kórastarfi í Lýtingsstaðahreppi allt frá Friðrikskórnum svonefnda í Árgarði, litlum karlakór sem æfði veturinn 1974-´75 en jók umsvif næsta ár og fékk þá heitið Heilsubótarkór, varð blandaður kór sem starfaði til vorsins 1978. Rökkurkórinn var stofnaður það haust og æfði þann vetur undir stjórn Sven Arne Korshamn, Norðmanns sem rakti ættir til Kúskerpis í Blönduhlíð. Í þessum kórum starfaði Jói af krafti og trúskap og var gjarnan leitað til hans að snara texta á íslensku auk þess sem hann skaut oft fram stöku þegar tilefni buðust.

Eftir að Jói flutti suður 1986 tók hann mikinn þátt í söngkvöldum með vini sínum Inga Heiðmari, orti oft texta við kunnug lög sem komust þannig á söngbækur fyrir samkomur þeirra og Guðmundur Ingi Jónatansson systursonur hans á Dalvík prentaði. Hann var auk þess traustur gestur á öllum söngkvöldum, sem voru haldin árlega frá 1986 en fjölgaði í 2-3 á ári eftir að Ingi Heiðmar varð organisti hjá Flóamönnum 1997.

Um Jónsmessuleytið 2000 gerði kór Hraungerðis- og Villingaholtskirkna leiðangur upp á Leirubakka, keyptu þeir kvöldverð af gestgjöfunum í nýhlöðnu húsi þar, svolítill sönghöll og hugðust að syngja út kvöldið. Fyrir handvömm varð hljómborðið eftir niður í Flóa svo ekki mátti það fjörga sönginn eftir matinn. Gestgjafarnir Ásta Begga og Gísli Sveinsson sýndu þá sína höfðingslund að bjóða gestum heim í bæ þar sem píanó beið undir stofuvegg og nú var tekið til við söng af hjartans lyst, kórinn fór að æfa lagið Ljósar nætur eftir Loft í Breiðanesi og gleðin skein á hverri brá.

Þegar leið á kvöldið hvarf Jói en kom aftur innan lítillar stundar með ljóð við lagið Í Hallormsstaðaskógi og hefur mikið verið sungið síðan. Hér er ljóðið:

Á Leirubakka er lífið
með léttum gleðibrag
þar bjartar kenndir bærast
sem bæta hvers manns hag.
Hve ljúft er þar að lifa
um ljósa sumarnótt;
í sunnanblæ hlýjum
og sólskin í skýjum
við söng og veigagnótt.

Hér er fundið frelsi
og fjallasýnin glæst
hér Hekla háreist gnæfir
í hrikafegurð næst.

Hér lifna ljúfar kenndir
sem leiða trega úr sál.
Hér gott er að una
með glaðværð í muna
við gjallandi söng og skál. 13/6 2000

Í söngbókinni er næsta númer líka eftir Jóa, þar er hann að hugsa til heimabyggðarinnar í Tungusveit og Hnjúksins sem gnæfir yfir Fremribyggð og raunar sveitinni allri.  Það ljóð má syngja við lagið Kvöldið er fagurt:

Ég er á ferð um fjallageim
með frjálsri vinasveit.
Óðfluga leitar hugur heim
í hlýjan bernskureit.
Er Mælihnjúkinn hillir hátt
við himins bláu tjöld.
Hjarta mitt fagnar heimaátt
um hlýlegt sumarkvöld.

Þegar Jói flutti aftur norður 2004, orti hann alvöruljóð um Hnjúkinn, þrjú erindi. Þá hafði hann ráðist til smíðavinnu til þeirra Magneu og Björns Sveinssonar á Varmalæk og samdi ljóðið vegna hvatningar Magneu, en hún gerði síðar lag við ljóðið. Fyrsta erindið hljómar þannig:

Þú Hnjúkur sem gnæfir við himininn hátt
með hrikaleik íslenskra fjalla
ert varði um hreysti, um manndáð og mátt
merki þitt aldrei mun falla.
Þú stendur sem vörður um blómlega byggð
þó blási um vindnepjan svala
frá blikandi hafsbrún sem blámóðu er skyggð
til brosandi afréttardala.

En þriðja og síðasta erindi lýkur þannig:

Því héraðið blómlegt frá hájöklaheim
til hafdjúps er eyjarnar skreyta
er samofið tign þinni og töfrablæ þeim
þú ert tákn okkar skagfirsku sveita.

Magnea K. Guðmundsdóttir á Varmalæk hafði flutt í Skagafjörðinn nokkru fyrr en Jói sneri aftur og þau Björn voru að innrétta smáhýsi á Varmalæk sem stendur rétt við vegbrúnina og þar höfðu þau síðan ferðamannamóttöku næstu árin. En Björn hafði brotnað illa, svo Jói kom til verksins eins og engill af himni á erfiðri stund, tók óðar til starfa eins og honum var lagið og Magnea varð handlangari smiðsins, sem hún hafði ekkert þekkt áður.

Hún fór að segja honum frá ljóðinu um Þorfinn, fjall Önfirðinga sem skreytir byggðina vestur þar og ljóð Sveins Gunnlaugssonar um þetta tignarfjall og spyr Jóa hvort hann hafi ort um Hnjúkinn þeirra. Jói gerði sér lítið fyrir og kom með ljóðið fullskapað daginn eftir.

En aftur að Leirubakka vorið 2000. Jói gerði ljóð fyrir áðurnefnda ferð upp að Leirubakka sem kórmenn gátu sungið í bílnum á leiðinni uppeftir:

Upp að Leirubakka nú flýta skulum för
og fagna lífi á björtu sumarkveldi.
Í flokki vina bjóðast okkur bestu ferðakjör
er blika fjöll í aftansólareldi.
Nú skal verða sungið og svipt burt trega úr önd
því söngur gleði veitir og treystir vinabönd
þá upphefst sál í æðsta dýrðarveldi. 12/6 2000

Þetta ljóð má syngja við lagið: Ég vil fá mér kærustu. Jóa orti það deginum áður en veðurlýsingin rímaði alveg og sýndi að höfundur var veðurglöggur. söngstjóri kórsins hafði verið vetrarlangt úti í Skotlandi, en kom heim í tæka tíð að spila við fermingarnar á hvítasunnunni svo hópurinn var að hitta Jóa eftir nokkurn skilnað. Og gestgjafarnir á Leirubakka, þau Ásta og Gísli, sem síðar byggðu upp í Hestheimum áttu sannarlega stóran þátt í þessu magnaða kvöldi og ljóðunum sem það skapaði.

Er blómin fara að anga og glaðir söngvar gjalla
og geislar bjartir skína um loftsins bláa geim.
Óljós þrá mig seiðir í faðminn blárra fjalla.
Ég flýg á hugarvængjumí æskudalinn heim.

Þannig hefst ljóðið Sumardraumur sem Jói orti fyrir Guðrúnu systur mína og sungið var í afmæli hennar. Ljóðið má finna á bls. 14 í Axarsköftum og er alls 5 erindi. Í næsta erindi lýsir hann Ártúnatúni og bæ:

Með hugarsjónum greini ég  bæ und bröttum hjalla
í blómum skrýddu túni við silfurtæra á.
En jökulelfu straumur þar fjær um eyrar falla
þeir fimbulröddu kveða sín ljóðin tónahá.

Skáldagyðjan var svo rausnarleg við Jóa vorið 2000 að hann orti alls þrjú söngljóð fyrir áðurnefnda Guðrúnu, eitt þeirra mátti syngja við Ljómar heimur eftir Pétur Sigurðsson. Síðasta erindi þess er svona:

Í minninganna mæta sjóði
margt ég geymi sumarkvöld
er háreist hlíð í geislum glóði
gulli bryddust skýjatjöld.
Og enn er létt að líða í draumi
ljúfa, kyrra sumarnótt
er ómur berst frá bláum straumi
og byggðin hvílist vært og rótt. Axarsköft bls. 26

Þriðja ljóðið heitir Sólstöðudraumur og má syngja við lagið Vertu hjá mér Dísa eins og fyrsta ljóðið og er á bls. 31 í ljóðabók hans Axarsköft.

Spjalli þessu ljúkum við með ljóðinu Sumarið kveður sem skáldið Jóhann Guðmundsson orti fyrir söngkvöld, veturnáttasamkomu í Þingborg 1998 og var ort og sungið við lag Þorsteins Jónssonar organista og söngstjóra á Gili í Svartárdal en hann samdi lagið fyrir margt löngu við ljóð Jóhannesar úr Kötlum, Álftirnar kvaka:

Sumarið kveður

Sumarið kveður, sölna grös í haga
sólgeislum fækkar, stytta tekur daga.
Hljóðnar í lundi harpa sumarlaga.

Háreistu fjöllin hvítum kolli skarta
kringir nú tinda mjallartrafið bjarta.
Lýsa upp stjörnur loftið nætursvarta.

Öldur til lands með ljósum faldi steðja
litauðgi skóga mannsins augu gleðja.
Söknuð þó vekur, sumarið er að kveðja.

Minning þó geymir söng frá sumardögum
sælt var að una í gróðurríkum högum.
Hlusta á óm af fossins ljúfu lögum.

Velur þó nálgist hvergi er þörf að kvíða
kætumst við minning sælla sumartíða.
Syngjum í hugann sólargeisla blíða. JG

Ingi Heiðmar Jónsson