Að frumkvæði og kröfu heimamanna hófst árið 2012 formlegur undirbúningur að dreifnámi á Blönduósi í samstarfi Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra og Félags- og skólaþjónustu A-Hún bs. Gengið var vasklega til verka og hófst kennsla strax um haustið. Fyrirkomulag kennslu er með þeim hætti að kennt er í rauntíma í með myndfundabúnaði, en kennarinn er að öllu jöfnu staddur á Sauðárkróki. Sveitarfélög í A-Hún hafa staðið mjög myndarlega að verkefninu og sýnt því mikinn áhuga í verki.

Það eru ýmsir kostir við að stunda nám með því sniði sem boðið er upp á í A-Hún, Hvammstanga og Hólmavík. Nemendur eiga kost á meiri aðstoð en nemendur FNV alla jafna, fámennið gerir það að verkum að aðhald og eftirlit er meira en með öðrum nemendum skólans.  Nemendur sækja kennslustundir í rauntíma í gegnum myndfundabúnað, skila verkefnum, taka próf og læra heima eins og aðrir nemendur FNV. Um það bil þrisvar sinnum á önn fara nemendur í staðlotu til Sauðárkróks í vikutíma, gista á heimavist og sækja skólann og blanda geði við aðra nemendur skólans. Þá má ekki gleyma því að hópar ungmenna, sem áður fóru að heiman, eru nú virkir þátttakendur og setja svip sinn á í samfélagið í sinni heimabyggð.

Strax í upphafi var lagt upp með að nemendur gætu lokið tveimur námsárum. Nú þegar þetta er skrifað hafa á 5. tug nemenda farið þessa leið, langflestir þeirra eru ungmenni á aldrinum 16-18 ára. Flestir hafa sótt námið strax að loknum grunnskóla, nokkrir hafa tekið upp þráðinn eftir að hafa hætt námi og enn aðrir hafa komið heim í foreldrahús til að ljúka námi.

Tilvist dreifnámsins er sæki fáir nemendur um skólavist. Kostir þess að reka framhaldsskóla í sveitarfélaginu eru ótvíræðir. Innviðir samfélagsins styrkjast og með tímanum verður hægt að snúa varnarbaráttu í sókn. Jákvæðar fyrirmyndir ungmenna í námi eru sýnilegri þeim sem yngri eru og með tímanum má ætla að menntunarstig svæðsins hækki, en það er í dag með því lægsta á landsvísu. Þá má ætla að daglegur stuðningur foreldra og aðhald með námi barna sinna dragi verulega úr líkum á brotfalli úr námi.

Fjárhagslegur ávinningur dreifnámsins snertir bæði fjölskyldur nemendanna og samfélagið sjálft hvað varðar útsvarstekjur og kostnað við framhaldsnám fjarri heimili. Verkefnið sem slíkt skapar einnig tekjur til samfélagsins, um er að ræða 1 stöðugildi umsjónarmanns, hlutastarf við ræstingar, leigutekjur og afleidd störf símvirkja, rafvirkja og smiða auk þess sem dagleg útgjöld nemenda verða eftir í heimabyggð.

Íbúar A-Hún þurfa að spyrja sig hvert þeir vilja halda hvað varðar menntun ungmenna á svæðinu. Vilja íbúar að Dreifnám í A-Hún sé valmöguleiki? Ef svarið er já þá þurfa foreldrar og forráðamenn að beina ungmennum sínum í þá átt. Benda þeim á kosti þess að sækja ökutíma í heimabyggð og stunda æfingaakstur með foreldrum, stunda tónlistarnám á hagstæðum kjörum, stunda hestamennsku og önnur áhugamál svo fátt eitt sé nefnt. Samfélagið í heild sinni þarf einnig að standa saman, hvetja nemendur til tómstunda í heimabyggð, virkja leikfélagið aftur og jafnvel bjóða nemendum til þátttöku í stjórnsýslu sveitarfélaganna með stofnun ungmennaráða.

Tilvist dreifnámsins er ekki sjálfgefin og þörf er á samstilltu átaki íbúa á svæðinu eigi verkefnið að lifa. Skoðum málin með börnum okkar af alvöru, leitum upplýsinga hjá námsráðgjafa FNV eða hjá undirritaðri. Stöndum saman – verjum menntun í heimabyggð! Opnað verður fyrir umsóknir 10. bekkinga að nýju frá 4. maí n.k. og hægt verður að gera breytingar á þeim til 10. júni.

Ásdís Ýr Arnardóttir, umsjónarmaður Dreifnáms í A-Hún (asdisyr@fnv.is)