Mynd: Halla “sk.
Mynd: Halla “sk.
Pistlar | 16. febrúar 2016 - kl. 09:49
Stökuspjall - Þeir urðu vinir á vondu ferðalagi
Eftir Inga Heiðmar Jónsson

Lengi eimir eftir af sögum af prestum og vési þeirra með söfnuðum sínum; prestur Miðfirðinga stóð fyrir karlakór, sá snæfellski var sóttur þegar blöndungurinn stíflaðist í bátsvélinni en presturinn sem kom til að starfa að menningar- og Guðsmálum í Svartárdalnum kaus að byrja á því að flytja setur sitt út að Æsustöðum og bjó þar á dalamótum, kominn miðsvæðis í prestakall sitt, sem náði út Langadalinn og átti eftir að telja 5 kirkjur þegar Auðkúlu- og Svínavatnskirkjur bættust við.

Sr. Gunnar Árnason kenndi sig við Skútustaði þar sem faðir hans hafði verið prestur, hann tónaði ekki en varð öflugur stuðningsmaður karlakórsins í sveitinni sem stofnaður var um líkt leyti og hann flutti þangað. Gunnar prestur var kosinn til sveitarstjórnar, hann varð formaður í Sögufélaginu Húnvetningi, skrifaði þætti í Svipi og sagnir, þýddi leikrit og sögur, skrifaði rómaðar líkræður og sögu karlakórsins.

Síðastliðinn sunnudag söng Húnakórinn í Reykjavík nokkur lög af þessum norðlensku slóðum austur í Flóa/Þingborg og þá hafði söngstjórinn karlakórsbókina uppi á hljóðfærinu og las milli laga kjarnyrtar lýsingar prests af söngstjórum úr Blöndudal s.s.:

Þorsteinn frá Gili var jafnan glaður og reifur og hinn röskasti maður að hverju sem hann gekk. Hann var sérlega söngnæmur og söngmaður mikill. Áræðinn maður og kappsamur. Gleðimaður sem þeir frændur flestir og kurteis.

Jónas er óvenju fjölgáfaður maður. Verkmaður ágætur, geysifróður og langminnugur, skáld gott. Hann hefur jafnan haft mikinn hug á þjóðfélagsmálum og er vel máli farinn. Þó er hann hinn prúðasti í málfærslu sem og dagfari öllu.

Þannig skrifaði prestur um söngbræðurna í kórsöguna Tóna í tómstundum, Þorstein fyrrum organista við Blönduóskirkju og Jónas Tryggvason, nýfluttan á Húnabraut 26 við ósinn stranga. Gunnar prestur orti erfiljóð um Pál á Holtastöðum í 14 erindum. Páll kom sunnan úr Árnessýslu í Langadalinn, sérstakur maður, heiðarlegur og trúr:

Hans fjölmörgu góðverk falla senn
í fyrnsku og gleymsku haf,
ég læt mér nægja að nefna eitt,
að níu ár hann gaf,
til bús með ekkju og börnum, svo
þau bjargast gætu af.

Vinir voru þeir sr. Gunnar á Æsustöðum og Jónas Tryggvason, skiptust á bréfum eftir að Æsustaðafjölskyldan flutti suður og ræktu vináttu sína. Honum sýndi Jónas ljóð sín.

Í ljóði sínu Draumur segir Jónas:

og öll mín sorg og allur hjartans klaki
í innstu vitund minni liggja grafin.

Þetta ljóð Jónasar var flutt af áðurnefndum Húnakór í Þingborg s.l. sunnudag við nýtt lag samið af söngstjóranum Eiríki Grímssyni. Því var prýðisvel tekið og samkomugestir sungu auk þess saman undir borðum annað ljóð Jónasar og kunnara, Ég skal vaka í nótt.

Sr. Gunnar kom í Herdísarvík þar sem skáldið Einar Benediktsson hafði gert garðinn frægan:

Hér við ystu úthafsströnd
með allan heim að baki
rétti skáldi Herrann hönd
hinsta flugs í taki.

Fáir hafa komið heim að Brún í Svartárdal enda liggur ekki bílvegur þangað hvað þá brú. En þar eiga kunnir menn rætur eins Klemens Þorleifsson kennari og skáldið Sigurður frá Brún. Brún fór í eyði fyrir miðja síðustu öld og Gunnar Árnason orti:

Lít ég heim að bænum Brún.
Burt er fólk og hjörðin.
Hér er ennþá raunarún
rist í móðursvörðinn.

Sóknarpresturinn sem kom til Bergsstaðaprestakalls 1925 á sterkan þátt í framfaramálum sókna sinna, gengi kórsins, byggingu Húnavers og að leggja rækt við skáldmælt ungmenni eins og sjá má af sögunni Messudagur eftir Guðmund Halldórsson. Biskupinn hringdi til guðfræðingsins unga í september eftir að hann hafði lokið prófinu til að segja honum frá eina lausa prestakallinu, Bergsstaðaprestakalli og þar hafði Ásmundur Gíslason móðurbróðir hans þjónað og unað þar vel en kona hans síður. Og klerkur sló til og sló 75 krónu lán fyrir hempunni. Til Blönduóss kom hann með skipi 9. nóvember 1925 með eigur sínar í tveim ferðatöskum og 2-3 bókakössum. Þá var komin vörubíll á Blönduós, bílfært fram að Auðólfsstöðum og ný saga að hefjast.

En til botna þetta spjall verður rifjuð upp vísa prests um Börk frá Barkarstöðum og hvað Sigurður bóndi þar tók vel á móti nýja prestinum með því að bjóða honum jarpan klár til að ferðast á:

Berki eflaust bregða má
um bresti af ýmsu tagi,
en við höfum orðið vinir á
vondu ferðalagi.

Og stakan var eina endurgjaldið fyrir hestlánið segir prestur í minningum sínum sem birtust í safnritinu, Hugurinn flýgur víða Rv. 1972.

Ingi Heiðmar Jónsson

Trúr þjónn í tímaritinu Óðni 1936 bls. 18: http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2293607  
Af Páli á Holtastöðum í Kirkjuritinu: http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4728183
sr. Gunnar/mannlýsing Magnúsi á Syðra-Hóli: http://stikill.123.is/blog/record/505883/
Jónas Tryggvason/Draumur: http://bragi.info/hunafloi/ljod.php?ID=5022&ut=1
Sr. Gunnar á ferð í Herdísarvík: http://bragi.info/hunafloi/visur.php?VID=24989

Eldra stökuspjall
Rökkrið sveipaði rauðum tjöldum að ranni mínu: http://www.huni.is/index.php?pid=32&cid=12568
Túngarður í Tungunesi: http://www.huni.is/index.php?cid=12508
Pamfílar lukkunnar: http://www.huni.is/index.php?cid=12482

Höf. rzg

Húnahornið - Fréttavefur allra Húnvetninga