Fyrri mynd
Nsta mynd
...
Ok
Velkomin á vef Húnahornsins. Við notum vefkökur (e. cookies) til þess að bæta upplifun þína og greina umferð um síðuna.
Með því að nota vefsíðuna samþykkir þú notkun á vefkökum og skilmála okkar.
Hnahornið
Open Menu Close Menu
Hnahornið
Þriðjudagur, 19. mars 2024
   m/s
C
CW
huni.is - RSS-efnisveita
 
Mars 2024
SMÞMFL
252627282912
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31123456
FyrriNúnaNæsti
Veðurstofa Íslands Vegagerðin
Holtavörðuh. 04:08 0 0°C
Laxárdalsh. 04:08 0 0°C
Vatnsskarð 04:08 0 0°C
Þverárfjall 04:08 0 0°C
Kjalarnes 04:08 0 0°C
Hafnarfjall 04:08 0 0°C
VegagerðinVestfirðirVestfirðirNorðurlandNorðausturlandVesturlandAllt landiðMiðausturlandSuðvesturlandSuðurlandSuðausturland
Nöldrið
18. ágúst 2023
Okur, íslenska og illgresi
Já komið þið sæl og blessuð. Nöldri er ekki dauður úr öllum æðum þó langt sé um liðið frá síðasta nöldurpistli. Af nógu er að taka í nöldrinu en ég ætla þó aðeins að nefna nokkur atriði að þessu sinni. Fyrst ætla ég að byrja á verðlaginu í Kjörbúðinni okkar hér á Blönduósi.
::Lesa
Leita í netfangaskrá
 
Eftir Bjarna Jónsson
17. mars 2024
Eftir Inga Heiðmar Jónsson
15. mars 2024
Eftir Bjarna Jónsson
11. mars 2024
70. þáttur. Eftir Jón Torfason
09. mars 2024
Eftir Inga Heiðmar Jónsson
06. mars 2024
Eftir Inga Heiðmar Jónsson
03. mars 2024
Pistlar | 04. apríl 2020 - kl. 12:28
Stökuspjall: Um ilm er stígur grösum dalsins frá
Eftir Inga Heiðmar Jónsson

Þú ilmur jarðar enn ert gleðin mín
árum saman mátti ég sakna þín.
Nú sé ég aftur sveitar minnar blóm
syngjandi fugla og börn á nýjum skóm.

Og rödd í hljóðri sál, er lengi svaf
á sumarmorgni lostin töfrastaf
ómar á ný sem áður, löngu fyrr.
Yndisleg hverful stund. Ó, vertu kyrr. HBB
Upphaf ljóðsins Jónsmessudraumur

Skáldkonan Halldóra Beinteinsdóttir Björnsson var ein Grafardalssystkina en þessi ljóðelski systkinahópur ólst upp á heimili þar sem orðlist og ljóð voru í hávegum höfð. Skáldskapargáfan virðist hafa verið þeim eðlislæg. Hörpuútgáfan hafði gefið út bækur eftir sex þessara systkina þegar kom að safnritinu Raddir dalsins sem geymdi ljóð og vísur frá öllum systkinunum. Jón Magnússon kennari og oddviti á Hávarsstöðum, eiginmaður Sigríðar skrifar í formála fyrir safnritinu:

„Veit ég það vel, að ljóð getur ekki talist listaverk vegna þess eins að í því eru stuðlar og rím, en þegar hrynjandi, stuðlar og rím sameinast skáldlegu listaverki, þá er vel farið. Vonandi getur íslensk þjóð um aldir notið þessara sérkenna sinna í ljóðagerð.“

Sigríður skrifaði í gestabók:

Friði og tign í fjallasal
fráleitt mun ég gleyma
inni í þessum unaðsdal
átti ég forðum heima. SB

Systur sína Halldóru kvaddi Sigríður með undurfagurri kveðju og segir þar:

Lékum við börn hjá lækjum
lundin var glöð þær stundir
heyrðum við óm af orðum
einatt í hólum og steinum
leið þaðan ljúfur kliður
lögðum við eyrun og þögðum.
Ljóð voru í lækjarniði
ljóð voru í blænum þýða
ljóð voru í litríkum blöðum
ljóð voru í fuglakliði. SB

Guðný systir þeirra orti um vorkomu þó ljóðið heiti vetur:

1. Leiðist mér veldi þitt vetur
til veðurs ég gái:
Þú svellið á jörðina setur!
Sumar ég þrái.

2. En svo munu fuglarnir syngja
í sumri og hlýju
glaðlega kvaka og klingja
kvæðin sín nýju.

3. Hér börn þeir og heimili hafa
og hentugast næði
þeir eru nú aldrei í vafa
um Ísalands gæði. GB

Halldóra orti ljóðið Vorið kemur, en lag við ljóðið samdi Sigurður Sigurjónsson söngstjóri á Húsavík, var vinsælt til söngs hjá karlakórum:

1. Þegar örmum vetur vefur
visnar björk í skógarþröng
þrái eg vorsins þýðu óma
þyt í laufi og fuglasöng.

5. Ætti sál mín auðlegð þína
yndi og fegurð, vorsins hljóm
mætti ég alla ævi mína
yrkja ljóð um vor og blóm HBB

Ingibjörg fluttist til Ameríku og ól þar aldur sinn. Fátt er varðveitt af kveðskap hennar. Útgefandinn, Jón mágur hennar á Hávarsstöðum skrifar: „Það systkinanna sem dvaldi erlendis mikinn hluta ævi sinnar fékk ekki þá næringu sem íslensk fjöll, dalir, álfaborgir og tröllabungur veita þeim börnum sínum sem fást við skáldskap.“

Hér birtast vísubrot frá Ingibjörgu:
Kaffið er á könnu gott
kærari er samt mysa
-  -  -
Hún er að maula matinn sinn
margan étur kaktusinn.
-  -  -
Gættu að þér góðurinn
guð sér inn um skjáinn.
-  -  -
Skemmtilega vísu gerði Ingibjörg á ensku:

We give name til every mountain.
We give name to every sea.
We give name til every creature.
We give name to you and me. IB

Sveitungi þeirra, Jón Helgason ritstjóri, segir um Grafardalsheimilið: „Á þessum afskekkta bæ fram í heiðinni sátu gamlar og grónar menningarhefðir í öndvegi og þó að í engu væri slegið slöku við búskapinn, urðu ljóð og sögur og sagnir helftin af lífi systkinanna frá frumbernsku. Þetta kveikti svo í eðlislægri hneigð, að öll systkinin fengust meira eða minna við skáldskap er þau eltust nema ein systir. En undirvitundin gat þó ekki sætt sig við þá vanrækslu hennar því fyrir kom að hún orti vísur í svefni.“

Eldri bræðurnir urðu skammlífir, Pétur náði hálffertugsaldri, lést á Vífilsstöðum en Einar missti heilsuna hálfþrítugur og lifði svo marga áratugi:

Eðli mitt ég ekki skil
ótal þrautir beygja
mér finnst vont að vera til
vil þó ekki deyja. EB

En Einar lítur til baka:

Lít ég yfir liðin ár
leikur á tapi og vinning.
Ein er ljúf en önnur sár
æskudaga minning. EB

Jón á Hávarsstöðum lýkur þann veg formála að ljóðabók Einars mágs síns og vitnar í vísu hans:

„Háði ég þrátt við storma stríð
stopul voru gæði . . .
Og þá er aðeins ein bæn eftir:
Viltu sæla sumartíð
svæfa mig í næði.

Og honum varð að ósk sinni því hann sofnaði svefninum langa um hásumartíð í júlímánuði 1978.“

Elsti bróðirinn Pétur orti:

Einum lífið ástir gaf
öðrum ljóð á munni.
Báðir njóta ylsins af
endurminningunni. PB

Á Vísnavef Skagfirðinga eru varðveittar nokkar x-vísur Péturs, byrja og enda á þessum fágæta staf og eru eftirsóttar til að snúa á keppinaut í leik sem heitir að kveðast á:

X-ið var að veiða lax
vænti þess að fengi sex
en þeir komu ekki strax
af því hungursneyðin vex.PB

Yngsti bróðirinn Sveinbjörn dvaldi ungur í borginni við fræðastörf og félagsmál en hafði þó heimili heima á Draghálsi, varð forstöðumaður hins unga Ásatrúarfélags og allsherjargoði frá 1972:

Stuðlar falla fast í brag.
Flyst það kall um geiminn:
Undir snjallast ljóðalag
legg ég allan heiminn.

Næstelst systkinanna, skáldið Halldóra, fær lokaorð í þessu spjalli sem hófst með Jónsmessudraumi hennar en honum lýkur svo:

3. Er hinsta loks ég leita að samastað
og lífsins rödd er hljóðnuð, kýs ég það
að mega að lokum leggja hin þreyttu bein
í lambagrasató við heitan stein.

4. Um eilífð geymd og gleymd við rætur þér
ég gæti ei betri legstað kosið mér
né aðra þrái upprisu að fá
en ilms, er stígur grösum dalsins frá. HBB

Aldursröð Grafardalssystkina:
Pétur Beinteinsson fæddur í Litlabotni 1906
Halldóra Beinteinsdóttir Björnsson fæddur í Litlabotni 1907
Einar Beinteinsson fæddur í Grafardal 1910
Sigríður Beinteinsdóttir fædd í Grafardal  1912
Björg Beinteinsdóttir fædd í Grafardal 1914
Guðný Beinteinsdóttir fædd í Grafardal 1915
Ingibjörg Beinteinsdóttir fædd 1922
Sveinbjörn Beinteinsson fæddur í Grafardal 1924

Meiri ljóð og tilvísanir:
Jónsmessudraumur: https://bragi.mmagnusson.net/hunafloi/ljod.php?ID=4187
Halldóra B. Björnsson: https://www.skald.is/product-page/halld%C3%B3ra-b-bj%C3%B6rnsson
Skáld.is - konur skrifa um konur: https://www.skald.is/skaldatal-1
Sigríður Beinteinsdóttir, minningagreinar: https://www.mbl.is/greinasafn/grein/1188102/
Vísur Péturs í Vísnasafni Skagfirðinga: https://bragi.mmagnusson.net/skag/hofundur.php?ID=16363
Sveinbjörn Beinteinsson: https://www.mbl.is/greinasafn/grein/1428083/ 


Ingi Heiðmar Jónsson 

Höf. rzg
 
Prenta Prenta  
 
Til baka
 

©2024 Húnahornið