Pistlar | 10. mars 2014 - kl. 21:20
Gæt mildingur mín
mest þurfum þín
helst hverja stund
á hölda grund.
Kolbeinn Tumason yrkir miskunnarbæn og ákallar Guð en
hann féll hinn 9. sept. 1209 í bardaga heima á Hólum við menn biskups.
Þökk sé skáldinu og ritunarfíkn Íslendinga frá fyrstu
tímum að við íslenskir eigum þennan átta alda sálm sem enn má syngja og menn
skilja nánast hvert orð. Hann er að finna í sálmabókinni, númer 308.
Með lagi Þorkels Sigurbjörnsson hefur sálmurinn numið nýjar
lendur og hann mun hljóma í Blönduóskirkju í guðsþjónustu á sunnudaginn kl. 11.
Kolbeinn skáld á Víðimýri átti mestan þátt í gera
Guðmund Arason að biskupi en deila þeirra varð líka harðari en annarra
höfðingja, enda urðu þeir venslamennirnir að deila löndum í Skagafirði.
Fræðimaðurinn Hermann Pálsson telur að Kolbeinn hafi
ort kvæðið eftir misheppnaðan sáttafund heima á Víðimýri þremur árum fyrr og
segir:
„Þegar vér lesum þetta kvæði eftir allar þessar aldir
og minnumst þess sem Kolbeinn varð að þola á Mauritiusmessu 1206, þá getum vér
látið oss til hugar koma, hvernig honum hefur verið í skapi um kveldið. Þegar
úti er um sættir og bannfæring vofir yfir, hverfur Kolbeinn aftur til kirkju og
rifjar upp fyrir sér vonbrigði dagsins. Biskup hefur dæmt hann hörðum dómi, en
skáldið áfrýjar til æðra valds. Höfðinginn lýtur ekki biskupi Hólastóls, en úti
í kirkjunni á Víðimýri stendur hann fyrir hásæti herra síns og krýpur honum.
Kolbeinn er þræll hans. Hann hefur ekki skap til að beygja sig fyrir hinum óþjála
kirkjuhöfðingja Norðlendinga, en þeim mun betra á hann með að sýna Guði
fullkomna undirgefni. Með óhlýðni sinni við kirkjuyfirvöld hefur Kolbeinn
framið dauðlega synd en þó er það með heiðríkum huga, að hann færir Guði
játningar og bænir á dimmu haustkveldi, hinn tuttugasta og annan september árið
1206:
Heyr himnasmiður
hvers skáldið biður.“