Úr Austur-Húnavatnssýslu
Pistlar | 11. desember 2015 - kl. 14:44
Að gera sér með gestum kátt
à glaumi og söng er hérna vandi,
og með þeim rÃða um miðjan slátt.
Margt er skrÃtið á Norðurlandi.
Til þessara vÃsu Þorsteins Erlingssonar seilist stökusafnarinn à dag, hún er ort til að þakka Brynjólfi à Þverárdal vinskap og veislu. VÃsast er að einhverjir iðjusamir nágrannar hafi hneykslast á Brynjólfi þegar hann henti frá sér orfi og reipum til syngja með og fagna góðum gesti. Steinunn kona hans, systir Erlendar frá Mörk, rithöfundarins góða, hafði vanist vinnusemi à uppeldi sÃnu og frekar auðvelt er að setja sig à spor hennar að una þvà lÃtt að inni sé setið við söng og spil meðan sólin skÃn og flekkirnir þorna. En mikill fjársjóður er saga Erlendar bróður hennar, skrifuð vestur à Kanada um hrÃðarnar upp á Laxárdal og stúlkuna hans sem hann sá fyrst á leiksýningu á Krók og sækja má þangað ótal myndir til af harðri lÃfsbaráttu fyrir einni öld þó löngunin til að skrifa, fræða og tengja lifði af. Erlendur á Mörk segir „að þó að ánægjulegt væri að hugsa til jólanna vegna kertanna, spilanna, jólasveinanna og alls sælgætisins þá gat þó ýmislegt skyggt á ánægju. Til dæmis hugsunin og kvÃðinn að lenda à jólakettinum ef maður fékk enga nýja flÃk fyrir jólin, en ævinlega var stritast við að koma þvà svo fyrir að enginn krakki lenti à kettinum.“
Húnvetningar og aðrir áhugamenn um sögu þurfa að eiga þessa bók upp à skápnum sÃnum.
Skáldin á Laxárdal eiga góða fulltrúa á vÃsnavefnum eins og Rósberg og Elivoga-Svein, Sveinn kvað um hlÃðina ofan við Refsstaði:
Skiptin átta eru tÃð,
auðnan fátt mér léði,
en þegar ég átti þessa hlÃð
þá var kátt à geði.
Svo keypti hann reyndar aftur Refsstaði. Brynjólfur bjó lÃka á Refsstöðum en fluttist 1888 að Þverárdal og þá lét móðir hans, Hildur Bjarnadóttir Thorarensen byggja baðstofa sem var fimm stafgólf og hvelfing à henni. Þessir afkomendur Bjarna skálds à húnvetnsku dölunum fengust lÃtt við ljóðasmÃð en héldu sannarlega uppi allri risnu og höfðu allgóð metorð. Hreppstjóratignin var þó ekki á lausu, en Guðmundur Erlendsson bóndi à Mjóadal hélt um þá tauma og sÃðar Stefán tengdasonur hans á Gili. Kona hans, ElÃsabet á Gili, hafði miklar mætur á Brynjólfi og stóð fyrir merkri samkomu à BólstaðarhlÃðarkirkju til minningar um þennan nágranna sinn. Snúum aftur à hlÃðar skáldanna. Rósberg skrifaði á ljóðabók og setti à hendur vinar sÃns:
Þú, sem dáir dagsins glóð,
draumabláar vökur,
þiggðu frá mér þessi ljóð,
þessar fáu stökur. RGS
Eitt af skáldum dalsins, GuðrÃður Bjargey, bjó myndarbúi à 30 ár à næsta dal þar sem Blanda rann à gili sÃnu en GuðrÃður hefur á efri árum sÃnum tekið sér bólstað suðaustan undir hlÃðum Tindastóls, saumar þar listilegar myndir af elfunni à Blöndudal og yrkir um hrÃmið:
Svellar að skörum, sölnar stör
svifar à förin hrÃmið.
Styttast svörin, stirðna kjör
staðnar á vörum rÃmið. GBH
Ingi Heiðmar Jónsson
Vitnað er til:
Þorsteins Erlingssonar: http://bragi.info/hunafloi/visur.php?VID=26060
Erlendur Guðmundsson: Heima og heiman Rv. 2002
Sveinn Hannesson Refsstöðum: http://bragi.info/hunafloi/visur.php?VID=5725
Rósberg G. Snædal: http://bragi.info/hunafloi/visur.php?VID=24623
GuðrÃður B. Helgadóttir: http://bragi.info/hunafloi/visur.php?VID=24707
Eldra stökuspjall:
Mjallar frÃða trafið: http://www.huni.is/index.php?cid=12398
Kalda vatnið kemur mér upp: http://www.huni.is/index.php?pid=32&cid=12381
Stjarnlaus nóttin: http://www.huni.is/index.php?pid=32&cid=12367
Rennur saman haf og himinn: http://www.huni.is/index.php?cid=12328
Stutt eða löng töf: http://www.huni.is/index.php?cid=12272
Kjarval málar http://www.huni.is/index.php?cid=12221
Einmitt slÃk var – móðir þÃn http://www.huni.is/index.php?pid=32&cid=12203
Heiðin magnar seið: http://www.huni.is/index.php?cid=12180
Útsunnan við mána: http://www.huni.is/index.php?cid=12129
Drottning Húnaflóa: http://www.huni.is/index.php?cid=12080