Og manstu þegar maður
með gullkross á baki
sneri sér að okkur og söng
drottinn sé með yður

hvernig ég skimandi
um allt hið mikla hús
greip í skúfinn þinn og stundi
hvar er guð?

Segir Jóhannes úr Kötlum, Dalamaðurinn og rifjar upp bernskujól sín og kirkjuferð –  kannski þá fyrstu á ævinni:
Manstu á jólunum
þegar við fórum til kirkju
og þú hvíslaðir við dyrnar
hér er guð.

Skáldið Hannes átti bernskuspor sín á Króknum og yrkir um aðdráttarferð félaga sinna og allslausa jólatréð heima í stofu:

Nú höldum við af stað
upp hlíðina
að reyta handa því lyng
Það er logn og hvít jörð.

Til að reyta berjalyng
handa blásnauðu trénu

Jólin að koma – og lyngið
er loðið af mjöll.

Vongleði
vængjar skóhælinn okkar! Hannes Pétursson

Á skólaárunum á Akureyri áttum við félagarnir okkur uppáhaldsljóð að rifja upp á ströngum kirkjutröppugöngum á aðventunni, vorum kannski komnir niður á Teríuna til splæsa á okkur kaffibolla:

Skáldið situr inni
snöggklæddur við ljós
syngur um þann ræfil
sem fann í skarni dós
og raðar hungurhrópum
í stuðlabásafjós.

Hungrað skáld á köldum strætum borgarinnar er mynd sem íslensk augu geta auðveldlega trúað. Og eykur enn á ef hugur námsmannsins situr helst heima í dalnum þegar hann ætti að vera að ráða stærðfræðiþrautir eða stúdera Hávamál í skólanum upp á brekkunni.  

Guðmundur Kamban byrjar ljóð sitt Jólleysingi með ástandslýsingu – af högum skáldsins:

Ég er jóllaus maður
japla á tappakork
engan þarf ég hnífinn
og engan þarf ég fork
geng í hvítri birtu
á Broadway í New York.

Skáldið jóllausa veltir fyrir sér að gera endi á jarðvistardaga sína:
Ég geng niður að höfninni
– hál er hlein sem gler.
Kalt er sjór, að hugsa til
að samlagast þér.
Skyldu vera marhnútar
á botninum hér?

Til hitta Stefán frá Hvítadal förum við aftur vestur í Dali. Ekki var hann auðsæll frekar en skáldið á strætum New York, en gætum við ekki reynt að kalla hann orðsælan, ljóðavinum þykir gott að setjast hjá þessu Dalaskáldi og skoða með honum myndir frá bernskujólum:

Þau lýsa fegurst
er lækkar sól
í blámaheiði
mín bernskujól.

Er hneig að jólum
mitt hjarta brann.
Í dásemd nýrri
hver dagur rann.

En ugg á stundum
mig yfir brá.
Og von á mörgu
ég vissi þá.

Því jólasveinar
úr jöklageim
trítluðu um fjöllin
og tíndust heim.

Ég aldrei sjálfur
þau undur leit:
Hann Kertasníki
og kveldsins sveit.

Ég man, sá lýður
í myrkri ólst.
Og jólakötturinn
jafnan fólst. Stefán frá Hvítadal/Jól

Heimildir og ítarefni:
Jóhannes úr Kötlum: http://johannes.is/
Jólaljóð:
Jóhannes úr Kötlum: Manstu á jólunum 46
Hannes Pétursson Jólatré 51
Guðmundur Kamban Jólleysingi 58
Stefán frá Hvítadal Jól 33