Warped - sýning textíllistamanna   •   Plokkað um allt land um helgina  •   Opið hús í Nesi listamiðstöð á laugardaginn  •   Söfnun fyrir Ingimar Emil Skaftason Brúsastöðum  •   Gleðilegt sumar!  •   Aðalsafnaðarfundur Þingeyrasóknar  •   Ungmennafélagið Hvöt kynnir: Stuðningsmannalagið "Áfram Hvöt"  •   Góð þátttaka á vinnustofu um loftslagsmál  •  
Apríl 2024 | ||||||
S | M | Þ | M | F | L | |
31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
28 | 29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Fyrri | Núna | Næsti |
Holtavörðuh. | 06:42 | 0 | 0°C |
Laxárdalsh. | 06:42 | 0 | 0°C |
Vatnsskarð | 06:42 | 0 | 0°C |
Þverárfjall | 06:42 | 0 | 0°C |
Kjalarnes | 06:42 | 0 | 0°C |
Hafnarfjall | 06:42 | 0 | 0°C |
13. apríl 2024 Klúðrið er víðaKlúðrið og bullið er víða í samfélaginu okkar og er af mörgu að taka. Ætla ég að nefna aðeins nokkur atriði. Landsbankaklúðrið í kringum kaupin á TM. Alveg er það merkilegt þegar embættis- menn telja sig geta tekið ákvarðanir um hvað sem þeim dettur í hug. ::Lesa |
Leita í netfangaskrá
72. þáttur. Eftir Jón Torfason
07. apríl 2024
Pistlar | 18. mars 2024 - kl. 16:05
Stökuspjall: Hér er ekkert vað!
- Eiðsstaðir – Eldjárnsstaðir – Brún
- Anna Hannesdóttir á Brún var flutt til Akureyrar síðla vetrar 1904. Hún var veik af berklum. Þar var Guðmundur bróðir hennar, síðar prófessor, þá héraðslæknir. En sú för reyndist erindisleysa. Jóni á Brún, manni hennar barst bréf snemma á slætti þar sem Guðmundur læknir tjáði honum að Anna biði dauðans. Þar væri um hann einan að ræða um úrlausnir á vandamálum hennar. En þessari fregn fylgdi það og, að Anna óskaði þess að sjá Jón áður en yfir lyki sem ekki gæti oltið á löngum tíma.
- Í janúar 1904 varð Sigurður, elsti sonur Brúnarhjóna 6 ára, en móðurlaus varð hann þetta sumar, móðir hans, Anna, lést 13. september:
Fornir atburðir
Það stendur allt svo óljóst fyrir mér
sem yst við hafsbrún, fjarst á kvöldsins vegi
þá lýsuvott í bleikrautt mistur ber
sem bjarma upp af liðnum sólskinsdegi.
Hvert atvik breiðir gleymskan grisju á
og grefur það í slæðum margra tíma.
Og sum eru rauð, en önnur ísablá
og ein á lit sem krapahríðar-gríma.
Ég leitast við að lyfta slæðum frá.
Hver liðin stund er sleip og þung í hendi.
Og atvik hvert, er eg vil ljósar sjá
fær ennþá nýjan blæ, ef slæðu ég vendi.
En hvað er satt og hvað er litum lagt
með lognum blæ og slikju seinni ára?
Það get ég ekki lengur sjálfur sagt.
En sum er ávallt litað móðu tára.
Hún var eins og vaggandi móðir
Hún var eins og lognalda á hafi.
Hún var eins og brekóttur bróðir
jafn brosmildur vandræðagjafi.
Og enn er hún ásthlý sem móðir
og enn er hún voldug og breytin.
Og enn er hún erfiður bróðir
ertin og blekkingaleitin.
- Hér yrkir Sigurður um stökuna, orðlistin og óðurinn fylgir þessum syni húnvetnsku dalanna, systursyni Páls á Guðlaugsstöðum og Guðmundar læknis og prófessors Hannessona, en Jón Sigurðsson, faðir hans, alinn upp við nið jökulelfunnar innar í dalnum, á Eldjárnsstöðum í Blöndudal:
Ég kveð ei þann hátt sem ég kunni.
Ég kann ekki allt sem ég lærði.
En stökunni ungur ég unni
og yndi mér löngum hún færði.
- Ljóðhús í Mjódd verða í apríl, þ.e. fi. 11.4:
Þegar tvær vikur verða til sumars, ætlum við að efna þar til samkomu og lesa ljóð Sigurðar frá Brún.
Það verður í Mjóddinni, safnaðarheimili Breiðholtskirkju fimmtud. 11. apríl kl. 14. Og kleinur eru með kaffinu.
Sigurður var kennari, hestamaður og gott skáld, er þekktur af ferðabókum sínum, átti nokkurt stóð, sem hann unni eins og landinu sínu.
- En þau voru bæði uppalin við Blönduniðinn, Brúnarhjón og Sigurður naut ekki lengi umsjónar þeirra og hlýju, sex ára missti hann móður sína en föður á útmánuðum 1912 og þá var hann fjórtán ára.
- Anna Hannesdóttir Brún 1879 – 1904
Jón Sigurðsson Brún 1861 – 1912
- Nokkur uppboðsnúmer á Brúnarhlaði 10. maí 1912
37. Tóbaksfjöl og járn 0.25 Jónas í Brattahlíð
38. Steðji og klappa 4.20 Sigfús Eyjólfsson í Hólum
39. Panna og fl. 0.35 Pálmi á Löngumýri
40. 10 hnappheldur 2.15 Pétur á Bollastöðum
41. 6 hnappheldur 1.35 Benedikt Ytra-Tungukoti
42. 5 sömul. 1.10 Þorsteinn í Austurhlíð
43. 5 sömul. 1.10 Páll í Sauðanesi
44. 4 sömul. 1.00 sami
45. 5 hnappheldur 1.10 Jósafat á Brandsstöðum
46. Kassi og fl. 0.20 Sigvaldi á Hrafnabjörgum
47. Tína og fl. 0.10 Jóhann á Torfustöðum
48. Kassi með kolum 0.10 Jónas í Brattahlíð
260. Brúnn hestur 6.v. 156.30 Páll í Sauðanesi
261. Grá hryssa 16 v. 76.00 Jón á Steiná
262 Grá hryssa 13. v. 100.00 Jón Jónsson á Völlum
276. 1 kýr 136.00 Páll á Guðlaugsstöðum
277. Kálfur 13.00 Sigvaldi á Skeggsstöðum
- Virðing á db. Jóns á Brún hafði farið fram þ. 19. apríl ´12, en þar voru m.a. taldar skuldir 16 sveitunga og nágranna við búið og þeir sem mest skulduðu voru t. d. presturinn á Bergsstöðum:
sr. Ludvig Knudsen 340.00
Sveinbjörn bóndi á Mælifellsá 340.00
Gunnar á Fjósum 300.00
Sigurður á Leifsstöðum 300.00
Sigfús í Blöndudalshólum 125.00
- En Sigurður var snemma barn sinnar ættar, einhuga og ráðgjarn segir Guðm. Jósafatsson í grein sinni í Súlum um sveitunga sinn: Þessi ráðabreytni – sala á jörð og búpeningi – var honum þvert um geð.
„Hann unni umhverfinu og munu hross föður hans hafa átt þátt í þeirri þrá sem þó mun hafa verið færð undir þrákelkni og höfð að engu. Brún var seld og honum þó þvert um geð. Hann hlaut aðeins fáein hross úr búi föður síns að fráteknum nokkrum bókum og einni fangakistu frá Geitaskarði, sem nú myndi talin til gersema ef vís væri og heil. En hún varð að leiksoppi eyðingarafla allmörgum árum síðar og þá enn í eigu Sigurðar. En höfuðsök þessarar lokasögu hennar var stærðin. Fæstar bæjardyr tóku hana án spellvirkja. Kistan var úr eik og svo járngirt að fágætt var og hef ég enga séð slíka."
- Læt ég vaða léttfætt hross
langar traðir frera
vötn og hvað sem ætlar oss
allra faðir mera.
- Reiðhross með rykugar nasir
rymja og hósta og frýsa.
Þjáir þau hungur og þorsti.
Þau ættu ferðum að lýsa.
Þessi ofanskráða staka er lokavísa stutts ferðaljóðs, en fyrsta vísan er:
Aftur skal haldið til auðna.
Upp eftir nauðblásnum hlíðum,
svarta og þreytandi sanda
saman við félagar ríðum.
- Guðmundur skáldbóndi á Kirkjubóli orti eftir Sigurð:
Þegar lagt er upp að morgni
er bjart frá brún að sjá
til bláfjalla í austri
og sól á sléttafelli
og trippin rekast vel
yfir heiðina-há
um huldumannabyggðir
hjá gangnamannahelli.
Þó hnyklist úði grár
um þröm og fremrafall
þú finnur þér í hjarta bjarnaryl.
Það kynni að reynast vandratað
um kolugafjall
en kannski verður áð við skáldagil. GB
- Vinir voru þeir Sigurður og Höskuldur á Vatnshorni og sendu stundum keskni sín á milli, en fegurð máls og foldar átti þó ríkulegra skjól í skáldaheimi þeirra eins og sést af sögunni þegar Sigurður gisti hjá vini sínum og tapaði reiðbeisli.
Leið svo á annað ár en þá gekk sonur Höskuldar fram á beislið. Höskuldur settist óðar niður og ritaði Sigurði bréf:
Beislið er fundið, brunnið leður
brúnar stengur af ryði
minnir þó enn á maíveður
mettað af fuglakliði
fallegar merar, folöld skjótt
fáka með strengda kviði
fannst mér í gær og fram á nótt
sem framhjá mér þetta liði. HE
- Sigurður var bóndi í Fnjóskadal um skeið. Hann var oft fylgdarmaður náttúrufræðinga og leiðsögumaður um landið og var hinn mesti ferðagarpur. Þá starfaði hann lengi við barnakennslu. Sigurður átti heima í Reykjavík frá 1956 til æviloka. Hann ritaði fjölmargar blaðagreinar og eru eftir hann bækurnar Sandfok 1940 og Rætur og mura 1955.
- Guðmundur Böðvarsson lauk þannig Sigurðarkvæði:
Þá glottir snöggvast til þín
hin gamalkunna sögn
um goðaland
sem enginn fundið getur,
og öræfanna kyrrð
og öræfanna þögn
er allt í einu grimm
sem frostavetur.
Loks ber þig enn að á,
þar er hljótt og húmað að
og hinumegin engan bakka að sjá,
og hér er engin brú
og hér er ekkert vað.
Svo hleypir þú til sunds í jökulsá. GB
Heimildir og ítarefni:
Guðmundur Jósafatsson frá Brandsstöðum skrifaði um skáldið og vin sinn Sigurð frá Brún í Súlur, ársrit Sögufélags Eyfirðinga.
Dagbjartur í Hrísum hefur safnað miklu efni um Sigurð frá Brún og auðveldaði svo stökuspjall.
IHJ – Stikill 2: Uppboð á Brúnarhlaði 1912
GB: Sigurðarkvæði: https://timarit.is/page/6285784?iabr=on&fbclid=IwAR3fZAqlmJC-CKN0yX0RVSsvzvxafTrGynCWms4aI0I97VbYtZQCv8Mq3CQ#page/n13/mode/2up/search/Sigur%C3%B0arkv%C3%A6%C3%B0i
Ljóðhús í Mjódd: Safnaðarheimili Breiðholtskirkju – að sunnan: https://www.breidholtskirkja.is/
Ingi Heiðmar Jónsson
Mest lesið
02. apríl 2023 Sjö leiðir til að létta þér þrifin í vor og sumarNú er vorið komið og sumarið framundan og þá er ekki úr vegi að koma með nokkur góð húsræða. ::Lesa |
03. febrúar 2023 Á ferðalagiGuðmundur var að spjalla við Tóta, bróður sinn í Kaliforníu. ::Lesa |